4. Die kVA storie gaan voort.

 2de Deel van Johann Benadie se kVA verslag

kVA - Hoe word dit gemeet? In ‘n vorige artikel is daar gekyk na wat kVA is. Maar hoe word dit gemeet? Johann Benade kVA is ‘n soort premie wat ons betaal vir die voorreg om altyd voldoende elektrisiteit tot ons beskiking te hê. Wanneer ons sekere gebruikslimiete oorskry, word ons beboet. Wat is die limiete en hoe word die boete bepaal? Die slegte nuus is dat die oomblik wat jy iets in jou huis aanskakel, begin die boete alreeds. Dit is a.g.v. die manier waarop die kVA-meter werk. Daar is nie ‘n minimumlimiet nie en gevolglik sal ons nooit ‘n nul kVA-rekening kry nie. Daar is ook nie ‘n maksimumlimiet nie en gevolglik - “the sky is the limit”. Dink vir ‘n oomblik aan jou kar se spoedmeter wat ook die afstandmeter insluit. Die spoedmeter het ‘n naald wat beweeg soos jy vinniger en stadiger ry. Dit meet koers, nl. km/h. Die afstandmeter toon die afstand aan wat jy gery het , ongeag of jy vinnig of stadig ry, in km. Die een meter dui dus twee verskillende dinge aan, nl. spoed en afstand. Die munisipaliteit se meter, wat Renaissance se elektrisiteitsverbruik meet, werk soortgelyk. Dit meet beide kWh en kVA. Die kWh-meter-gedeelte werk net soos die kWh-meter by elke wooneenheid. Aan die begin van die maand word die lesing geneem en dan weer aan die einde van die maand. Die verskil tussen die twee lesings, is die hoeveelheid elektrisiteit, in kWh, wat jy gedurende die maand gebruik het. Jy kan alles in een dag gebruik, of oor ‘n maand. Die munisipaliteit se kVA-meter werk so: Daar is ‘n elektriese spoel in die meter wat ‘n rooi naald laat beweeg. In die nag, wanneer almal slaap, gebruik ons min krag en die rooi naald beweeg net ’n effens (lae spoed). Wanneer almal opstaan en koffie maak en die geisers aanskakel, wasgoed was en stofsuig, beweeg die rooi naald baie verder (hoë spoed). Daar is egter ook ‘n swart naald - die sg. vlieg in die salf. Die swart naald word deur die rooi naald gestoot. Die swart naald steek vas op die enkele hoogste kVA-lesing wat die rooi naald gedurende die maand mag aandui - al sou die kVA- verbruik en die rooi naald elke nag weer daal. Dit is die boete-snelheid. Die kernbegrip is dat dit ‘n eenmalige gebeurtenis gedurende ‘n betrokke maand is. Dit is dáárdie dag toe té véél inwoners gelyktydig té véél toestelle aangeskakel het, waarskynlik net na ’n kragonderbreking. Dit kan enige dag van die week en enige tyd van die dag gebeur. Nadat die munisipaliteit die lesing van die swart naald aan die einde van die maand geneem het, stel hulle die swart naald weer terug na sero. Daar is ‘n aantal inwoners wat “kragboksies” het wat Eskomkrag gebruik om ‘n battery te laai wat gedurende beurtkrag 230 V wisselstroom kan lewer. Sommige inwoners het groter stelsels wat etlike kW kan lewer. Wanneer die krag na ‘n kragonderbreking weer aanskakel dan begin al hierdie stelsels gelyktydig ook weer om te laai vanaf Eskom. Dit verhoog natuurlik die kVA verbruik en veroorsaak waarskynlik dat ons almal indirek beboet word. Een munisipale meter meet die hele Renaissance se kVA. Al die eenhede se kVA’s word bymekaar getel Renaissance word beboet. Dit differensieer nie tussen inwoners nie. Die kVA aanslag wat Renaissance elke maand van die munisipaliteit ontvang word pro-rata, volgens elke eenheid se kWh-verbruik, toegedeel aan daardie eenheid. Om almal te beskerm hierteen, is die enigste plan dat niemand van ons ooit ‘n hele aantal elektriese toestelle gelyktydig moet aanskakel nie. In motorterme gesê, elkeen moet gedurig so stadig as moontlik ry. Vergelyk dit met Renaissance se bussie wat elke dag Pretoria toe ry, maar elke dag met ‘n ander bestuurder. Party jaag en ander ry rustig. Aan die einde van die maand kry Renaissance al die boetekaartjies saam as een groot boete en al die inwoners moet help betaal aan die boete, ongeag wie die sondebokke is. Inwoners kla dikwels dat hulle kVA-aanslag van maand tot maand varieer, al was hulle kWh verbruik redelik konstant oor maande. Dit is omdat die totale kVA van Renaissance van maand tot maand varieer weens verskeie faktore wat van huis tot huis en maand tot maand wissel. Beurtkrag is een van die faktore en hoe hoër die fase - hoe groter die impak. Daar is opsies wat ons kan aanwend om minder kVA te gebruik, maar dit veroorsaak ongerief. Onthou julle in die jare tagtig met die brandstoftekort toe ons teen 80 km/h moes Kaap of Durban toe ry vir die skoolvakansie en nie snags en oor naweke brandstof kon koop nie? Die ongeluksyfers op die paaie was ook baie laer. Ons het lewens, brandstof en geld gespaar. ‘n Nuwe probleem is ‘n tekort aan water en baie inwoners het ‘n eie noodwatertenk met ‘n klein pompie aangeskaf. Dit werk soos die kragboksies hierbo genoem. By die een laai die batterye wanneer Eskom krag verskaf en die ander tap vol wanneer daar munisipale water is. Beide is slegs oorbruggingstelsels en help jou uit in ’n noodgeval (soos ’n noodwiel). Dink bietjie hieroor na : Na ‘n kragonderbreking skakel al die pompies en al die kragboksies en sowat 200 ys- en vrieskaste almal gelyktydig aan. Plus ‘n klomp geisers, ketels, mikrogolfoonde en selfs lugversorgers. Ons jaag gevolglik deur die kVA-snelstrik. Soos dit ‘n uitgeslape verkeersman betaam, wag hy vir dáárdie dag wat ons die vinnigste ry en vang ons in sy kVA-strik. Een van Murphy se wette. Volgende keer gesels oor noodwaterstelsels in ons Oord.